شکوفه های لبخند

کار‌شناسان یکی از اصول مهم تربیتی در خانواده را پرورش مهارت شوخ طبعی می‌دانند. شوخ طبعی یک ویژگی اکتسابی است و والدین می‌توانند این ویژگی را در وجود کودکانشان رشد و پرورش دهند. وجود حس شوخ طبعی و پرورش این مهارت، زندگی خانوادگی را گرم‌تر، شاداب‌تر و جذاب‌تر می‌کند. 

شما به عنوان اولین مربیان کودک، شوخی و طنز را بخشی از زندگی روزانه خود قرار دهید و برای ایجاد زمینه شکوفا شدن استعدادهای شوخ طبعی کودکانتان تلاش کنید نه اینکه تحمیلی برای طنز‌پرداز شدن کودک خود باشید. 

شادی رایگان نیست، خانواده‌ها باید بهای لازم را برای شوخ طبعی کودکانشان بپردازند به این ترتیب که، در گفتگوهای محاوره‌ای و روزمره خود از طنز استفاده کنند و نگرش طنز را نیز در خود تقویت کنند. برای کسب شوخ طبعی باید تلاش کرد. شما با پرورش مهارت شوخ طبعی نگرش مثبت را در وجود کودکتان تقویت می‌کنید و به رشد خلاقیت او کمک می‌کنید. 

لازم به ذکر است، نکته حائز اهمیت در پرورش شوخ طبعی، سن کودک است. قطعا آنچه برای یک کودک نوپا جالب است برای کودکی در سن بالا‌تر جالب و خنده دار نخواهد بود. شما به عنوان یک پدر و مادر آگاه باید اطلاعات و دانسته‌های خود را در این زمینه بالا ببرید و از شوخی‌هایی متناسب با سن کودک خود استفاده کنید. به عنوان مثال می‌توانید از شوخی‌های تصویری، شنیداری و گفتاری و دیداری همچون؛ نمایش، پانتومیم و فیلم، رادیو، کتاب‌های متنوع و... متناسب با درک و موقعیت سنی کودکتان استفاده کنید. 

یکی از راهکارهای اساسی که زمینه ساز بروز نگرش طنز در کودکان می‌شود، سپری کردن زمانی از روز به خنده و شادی است. به کمک بازی با کلمات و تصاویر نیز می‌توانید، درک فرزندتان را از طنز افزایش دهید. به این صورت که شما به کمک مهارت‌های خودتان داستان‌های طنز آمیز بیان کنید و بخندید و از کودکتان هم بخواهید بر اساس کلمات و تصاویر پیش رو داستانی طنزآمیز برای شما بیان کند. مطالعه داستان‌های کمدی و لطیفه نیز به بروز نگرش طنز در کودکان کمک می‌کند. نسبت به تلاش‌های کودکتان در زمینه استفاده از طنز بی‌تفاوت نباشید و برای تلاش‌های او ارزش قائل شوید. در واقع برای تکرار این عمل از سوی کودکتان تشویق را فراموش نکنید. 

شوخی روح را شاد می‌کند، اما خیلی از افراد در پیدا کردن راهی برای شاد بودن مهارت لازم را ندارند. اگر به دنبال شادکامی هستید و می‌خواهید فرزندتان احساس خوبی نسبت به زندگی داشته باشد، به او یاد بدهید از حوادث کوچکی چون، خوردن غذای مورد علاقه، رفتن به میهمانی، گرفتن نمره خوب و... ‌‌نهایت لذت را ببرد که لذت‌های کوچک، بیشتر می‌توانند او را شاد کنند. دایره تفریح و شادمانی وسیع است. تفریح به معنی شادی و شادمانی است و جزء مراحل رشد شخصیتی فردی و اجتماعی انسان محسوب می‌شود. هر کسی در تفریح کوتاهی کند در حقیقت در بعد تکامل شخصیتی خویش کوتاهی کرده است. در دنیای پرمشغله امروزی هرفعالیتی که باعث از بین رفتن غم و غصه و خستگی شود و زمینه ساز بازگشت به کار و زندگی با نشاط بیشتر شود، به نوعی تفریح محسوب می‌شود و تاثیر بسیار در رسیدن به خوشبختی دارد. 

از نظر اسلام شادی و تفریحی مناسب است که با اصول تعلیم و تربیت اسلامی و رشد استعدادهای روانی و شخصیتی مغایرت نداشته باشد. از جمله تفریحات مورد توجه اسلام می‌توان به دید و بازدید اقوام، کار و تلاش، انجام فعالیت‌های ورزشی نظیر شنا، اسب سواری، تیراندازی و... اشاره کرد که در میان آن‌ها خوشرویی و خوشگویی و شادکردن دل مومن هم به چشم می‌خورد. شاد بودن هنر است و شاد کردن دیگران هنری بر‌تر. از جمله ویژگی‌های یک شوخی سالم این است که منافاتی با بالندگی انسانی و رشد شخصیت اسلامی نداشته باشد به عبارت دیگر به شوخی‌هایی که باعث آزار و اذیت دیگران نشود و به شخصیت فرد لطمه‌ای وارد نکند، شوخی سالم می‌گویند. 

شوخی‌هایی که در این راستا باشد یعنی ویژگی‌های یک شوخی سالم را داشته باشد، با سلامت روان کودک ارتباط مستقیم و معناداری دارد. افراد و کودکانی که از این نوع شوخی‌ها استفاده می‌کنند، مردم دارترند، رابطه صمیمانه تری با دیگران برقرار می‌کنند و از اعتماد به نفس بالایی برخوردارند. همچنین کمتر دچار اضطراب، افسردگی و عصبانیت می‌شوند. 

و اما شوخی‌هایی که در این راستا نیستند، یعنی از اعتدال خارج هستند و باعث تحقیر فرد و یا دوستان کودک می‌شوند. این نوع شوخی‌ها در ‌‌نهایت به بی‌احترامی منتهی می‌شود و بیش از آنکه به شوخی شباهت داشته باشد به طعنه شباهت دارد. شوخی‌های ناشایست نه تنها تاثیر مثبت و معناداری بر روی سلامت روان کودک ندارد بلکه مضر هم هست. این گروه از افراد که از چنین شوخی‌هایی استفاده می‌کنند، هیجاناتشان پایدار نیست و نمی‌توانند با دیگران به راحتی پیوند دوستی برقرار کنند و معمولا اضطراب و افسردگی بیشتری را متحمل می‌شوند. 

کودکانی که درک درستی از شوخی دارند، نسبت به دیگر همسالان خود، شاد‌تر هستند و از اعتماد به نفس بیشتری برخوردارند. این کودکان عکس العمل مناسب تری در برابر چالش‌ها و مشکلات از خود نشان می‌دهند و به خوبی می‌توانند مشکلات خود را بدون دخالت شخص بیرونی حل و فصل کنند. تحقیقات علمی حاکی از آن است، افرادی که بیشتر می‌خندند، از لحاظ روحی و جسمی سالم ترند یعنی هم احتمال افسردگی در این افراد پایین‌تر است و هم بدن این افراد در برابر بیماری‌های جسمی مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد. در واقع شوخی و خنده فشار روانی را کم می‌کند و توان سیستم ایمنی بدن را بالا می‌برد.